Jak ważne jest pH gleby? – Strategia wapnowania

Doradcy oraz rolnicy często przychodzą do nas z pytaniem, jak zoptymalizować wapnowanie gleby? Problemem jest brak zaleceń stosowania wapna dla konkretnych gleb oraz dla konkretnych upraw. Oczywiście w literaturze dostępne są informacje jakie dawki wapna powinniśmy stosować ale często dostosowanie ich do naszej uprawy jest bardzo trudne. Powinniśmy pamiętać o tym, że z rolniczego punku widzenia dostosowanie odpowiedniej dawki wapnia jest bardzo ważne. Zbyt małe dawki będą nieefektywne, natomiast zbyt duże dawki spowodują przewapnowanie gleby co również negatywnie odbije się na naszych uprawach. Zdarza się również że odpowiednie wapno jest bardzo drogie lub po prostu niedostępne. Kluczem do efektywnego oraz opłacalnego nawożenia jest wiedza na temat stanu naszej gleby.

ph gleby

Dlaczego pH gleby jest tak ważne?

Odczyn gleby – wyrażony jako pH – odpowiada za zwiększenie dostępności składników pokarmowych dla roślin, poprawia strukturę gleby, a także jej zdolności sorpcyjne i retencyjne, a co za tym idzie daje większy plon oraz wyższą jakość produktów. Optymalne pH gleby zmniejsza przyswajalność metali ciężkich, co również ma duże znaczenie dla naszych upraw.
W Polsce mamy problem z zakwaszeniem gleby. Ponad 50% gleb rolniczych wykazuje silne zakwaszenie które wzrasta z roku na rok. Stąd potrzeba odpowiedniego wapnowania gleby. Obecnie stosowanie wapna jest niewielkie, używamy około 30% ilości wapna stosowanego w latach 90-tych i pokrywa to zaledwie 15% rzeczywistego zapotrzebowania.

 

Na czym polega skala pH?

Kwasowość gleby to inaczej ilość jonów wodoru (H+) w roztworze glebowym. Bezwzględna ilość jonów wodorowych wyrażona jest w mol/litr, w praktyce jednak przyjmuje się ujemny logarytm tej wartości, który nazywany jest po prostu pH. Konwersja ta często prowadzi do błędnej komunikacji w praktyce. Otóż wzrost pH gleby o jedną jednostkę oznacza, że ilość jonów wodorowych w roztworze zmniejszyła się 10 razy. Tak więc zmieniając pH gleby z 3 na 5 zmniejszamy ilość jonów wodorowych 100 razy.

Kiedy więc dodajemy do gleby nawozy wapniowe neutralizujemy jony wodorowe poprzez wiązanie ich w inne związki chemiczne. Przykładowo dodając węglany (CO32-) dochodzi do reakcji chemicznej, w wyniku której neutralizowana jest ilość jonów wodoru H+, natomiast produktem jest woda i dwutlenek węgla, który ulatnia się z gleby.

 

Jakie jest optymalne pH gleby?

Dla większości roślin uprawnych optymalny zakres pH to przedział od 5,5 do 6,5. Rośliny bardziej wrażliwe na zakwaszenie gleby lepiej plonują w górnym zakresie pH od 6 do 7. Niestety właściwe pH zależy również od kategorii agronomicznej gleby. I tak optymalne pH dla gleb bardzo lekkich mieści się w zakresie 5,1- 5,5, dla gleb lekkich 5,6-6, dla gleb średnich 6,1-6,5, natomiast dla gleb ciężkich 6,6-7. Należy pamiętać że uprawiając rośliny wrażliwe na zakwaszenie na glebach bardzo lekkich powinniśmy podnieść ph do 6, natomiast na glebach lekkich od 6,1-6,5.

ph gleby tabela

Źródło: Wikipedia

Rodzaje nawozów wapniowych

Do skutecznego wapnowania niezbędny jest odpowiedni nawóz wapniowy, który decyduje o szybkości procesu odkwaszania gleby. Trzy najpopularniejsze rodzaje nawozów stosowanych w rolnictwie, to nawozy tlenkowe (Ca(OH)2), nawozy węglanowe oraz nawozy wapniowo magnezowe. Przykładem nawozów tlenkowych może być wapno palone, którego działanie jest bardzo szybkie, należy jednak zachować ostrożność przy stosowaniu tego wapna na glebach lekkich i glebach organicznych gdyż możemy doprowadzić do degradacji gleby. Wapno tlenkowe najlepiej stosować na glebach ciężkich lub glebach o bardzo niskim pH. Nawozy Węglanowe możemy stosować na wszystkich rodzajach gleb. Przykładem takiego nawozu jest kreda nawozowa występująca naturalnie w przyrodzie. Jego działanie jest wolniejsze ale równie skuteczne. Trzeci rodzaj nawozów to nawozy wapniowo magnezowe które idealnie nadają się do gleb ubogich w magnez. Nawożenie tym rodzajem wapna pozwala na regulację pH i jednoczesne uzupełnienie braków jakże ważnego magnezu w glebie, co obniża koszty.

 

Kiedy stosować nawozy wapniowe?

Stosując nawozy wapniowe musimy pamiętać, że pełny efekt osiągany jest w 2 lub 3 roku od wykonania zabiegu. Tak więc nie spodziewajmy się, że stosując wapno w okresie wiosennym w tym samym roku otrzymamy znaczące efekty. Wapnowanie powinno być regularne, a pomiar pH ciągły. Zabieg wapnowania najlepiej wykonać w okresie po żniwach, natomiast nie zawsze jest na to czas, tak więc często przesuwamy zabieg na okres jesienny. Możemy wtedy wymieszać wapno z glebą przy okazji innych zabiegów polowych charakterystycznych dla tego okresu. Wapno możemy stosować również w okresie wiosennym, ale należy pamiętać, żeby zrobić to wczesną wiosną, gdy mamy odpowiedni zapas wilgoci, aby stosując wapno nie przesuszyć gleby podczas mieszania jej z nawozem. Rozwiązaniem może być granulowane wapno, które nie wymaga wymieszania z glebą. Decyzję o wapnowaniu powinniśmy podjąć gdy odczyn spadnie o 0,5 poniżej optymalnego zakresu dla naszej gleby.

 

Jak określić pH gleby?

Metod, które pozwolą nam określić pH gleby jest wiele. Metody proste, takie jak metoda kalorymetryczna, czyli przy użyciu wskaźników, takich jak papierki lakmusowe, które zmieniają kolor w zależności od odczynu. Metoda nie jest zbyt dokładna. Mamy także metody potencjometryczne, czyli proste urządzenia które po przyłożeniu do gleby czujnika pokażą odczyn. pH gleby możemy określić również za pomocą Skanera gleby, który dzięki technologii spektometrii pokaże nam pH badanej gleby oraz materię organiczną i kilka innych ważnych parametrów. Wskaże również rekomendacje nawozową, która zostanie spersonalizowana do naszej uprawy, areału i kategorii agronomicznej gleby.

Jest to najbezpieczniejsze rozwiązanie gdyż bardzo trudne jest dobranie odpowiedniej dawki i rodzaju nawozu wapniowego. Nie jesteśmy w stanie szybko przeanalizować parametrów, takich jak zdolność buforowa gleby, rodzaj gleby, rodzaj uprawy, ostatnie nawożenie, termin nawożenia. Tylko analiza wszystkich parametrów wejściowych pozwoli nam na dobranie odpowiedniej dawki odpowiedniego nawozu wapniowego, co przełoży się na wyższe plony i lepszą ich jakość. Pamiętajmy również, że wapno i magnez są bardzo łatwo wymywane z gleby, tak więc tylko stała kontrola odczynu gleby pozwoli na wysokie plony. Najlepszym rozwiązaniem dla kontroli pH gleby jest Skaner firmy AgroCares.

 

 

Skaner do gleby wraz z walizką

 

Jesteś zainteresowany zakupem skanera?

Skontaktuj się z nami już dziś!

BewarenBewaren

BewarenBewaren

Źródła:

,,Wapnowanie-wybrane zagadnienia dla praktyki rolniczej” – dr Arkadiusz Tujaka, IUNG PIB Puławy

,,Management zones for more efficient liming strategies” – dr Peter van Erp